La femme de l’aviateur is het eerste deel van Rohmers zesdelige cyclus Comédies et proverbes. Na een aantal ambitieuze films met grotere budgetten, zoals Perceval le Gallois uit 1978, die commercieel weinig succes hadden, markeert La femme de l’aviateur een terugkeer naar de eenvoudigere caméra-stylo-stijl van de Nouvelle Vague. De film is gedraaid met een kleine crew, op bestaande locaties, met de camera op de schouder. Bekend is de anecdote over Pauline à la plage, een volgend deel in de cyclus en wat mij betreft het hoogtepunt, dat de badgasten op het strand van Normandië niet doorhadden dat er een film werd gemaakt. Dat zegt alles over Rohmers werkwijze.
De twintigjarige werkstudent François (Philippe Marlaud) heeft iets met de vijf jaar oudere Anne (Marie Rivière). Uit zijn werk bij La Poste zoekt hij haar op en spot haar met Christian (Mathieu Carrière), de piloot uit de titel. Voor Anne is Christian een geest uit haar verleden, een ‘revenant’. De twee hebben een relatie gehad en nu Christian met zijn vrouw naar Parijs gaat verhuizen, wil hij definitief afscheid nemen van Anne. Zijn plotselinge terugkeer, om meteen weer te verdwijnen, zet het verhaal in gang. François, die niet weet wat Christian en Anne hebben besproken, vermoedt dat zij elkaar weer zien en is jaloers. Hij confronteert Anne met zijn ‘ontdekking’, maar zij zegt alleen dat hij haar met rust moet laten. Op dit punt in de film heeft Rohmer heel efficiënt, in een aantal korte scènes, het voorbereidende werk verricht voor een film die zal gaan over twee mannen en één vrouw, ‘comme toujours’. Althans, dat denk je.
Als François later die dag op een terras de piloot ziet, besluit hij hem te volgen door Parijs. In een stadsbus wordt hij opgemerkt door de vijftienjarige, spijbelende scholiere Lucie (Anne-Laure Meury). Hij vraagt haar de richting naar een straat en ze raken in gesprek. Nu volgt een lange scène in het Parc des Buttes-Chaumont, die bijna een film in de film is. Terwijl in de achtergrond Christian en een blonde vrouw (vermoedelijk zijn echtgenote) door het park wandelen of aan het water zitten, vertelt François, na aandringen van haar kant, zijn verhaal aan de flirterige Lucie, die een levendige fantasie heeft en het allemaal erg spannend vindt. Het is alsof we uit de film die we aan het kijken waren worden gehaald, wat nog benadrukt wordt door de overgang van de grijze Parijse straten naar het groene park. We horen alleen het geluid van vogels. François’ reactie op het meisje weerspiegelt die van de kijker: herhaaldelijk verliest hij het stel dat hij aan het schaduwen is, de handeling van de film, uit het oog. Tegelijkertijd verkeert ook Lucie, omdat ze deelgenote wordt van het verhaal, terwijl het gebeurt, in een met die van de kijker vergelijkbare positie. ‘Je vous regarde en train de regarder’, zegt ze op een gegeven moment. De driehoeksverhouding uit het begin van de film heeft plaatsgemaakt voor een nieuwe driehoeksverhouding (zie het triangle shot hierboven): de piloot die tussen François en Anne in stond, schept een band tussen François en Lucie. Misschien is het het begin van een nieuwe relatie voor François.
Wanneer ze afscheid moeten nemen, schrijft Lucie haar adres op een ansicht. François moet haar vooral laten weten hoe de achtervolging is afgelopen. ‘s Avonds gaat François naar Anne, die zich kwetsbaar opstelt. Er vindt, in deze tweede lange scène, een voorzichtige verzoening plaats. Op weg naar huis maakt François een omweg om de ansichtkaart met daarop wat hij in het gesprek met Anne heeft geleerd bij Lucie te bezorgen. Hij ziet haar in het blauwe licht van een straatlantaarn in een innige omhelzing met een jongen van zijn werk. Dit einde van de film, die in de eerste plaats een marivaudage is, een soort comedy of manners over relaties, liefde en verliefdheid, zoals zoveel films in het oeuvre van Rohmer, creëert de intrigerende mogelijkheid dat Lucie wist wie François was. Het is zelfs mogelijk dat we getuige zijn geweest van een soort complot tussen Anne en Lucie om meer te weten te komen over de gevoelens van François. Was Lucies kokette lachje wellicht spottend-alwetend? De film voor een tweede keer bekijken, geeft geen uitsluitsel. Het geeft de film, met zijn rare structuur van een film in een film, iets geheimzinnigs.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten